ویژگی های مورفولوژی، مورفومتری و رادیولوژی جمجمه خارپشت گوش دراز (همی اکینوس اوریتوس)

تا همین سالیان اخیر خارپشتان را پستاندارانی از رده حشره¬خواران می شناختند ولی اکنون این جانوران را که از لحاظ مورفولوژیکی و رشد تکاملی، ابتدایی باقی¬ مانده¬اند، با عنوان رده¬ی مستقل خارپشت سانان می¬شناسند¬. از جمله تفاوت¬های مهم آناتومیکی با حشره¬ خواران علاوه بر وجود خارها، وجود کمان گونه¬ای در خارپشت سانان و عدم وجود این کمان در اغلب حشره¬خواران است. در این تحقیق از 10 عدد خارپشت بالغ ماده با وزن¬های بین ???-??? گرم استفاده شد که از ? نمونه به صورت زنده بعد از بیهوشی، عکس های رادیولوژی از نماهای مختلف جمجمه تهیه و مطالعه گردیدند. بعد از آسان کشی از سرهای جدا شده، با روش¬های معمول اقدام به تهیه و جداسازی جمجمه نمونه¬ها شده و مطالعات آناتومیک شامل مورفولوژی در 4 نمای جانبی، پشتی، شکمی و خلفی، و مورفومتری با استفاده از 10 شاخص جمجمه¬ای، انجام پذیرفت. در نمای پشتی از قدام به خلف استخوان¬های بینی، پیش فکی، فک بالا، اشکی، پیشانی، گونه¬ای، آهیانه، زائده گونه¬ای گیجگاهی، استخوان بین آهیانه¬ای و بخش¬ فوقانی پس¬سری مشاهده ¬شد. از نکات قابل توجه در این نما ، گسترش یافتن زائده بینی¬ای از استخوان پیش فکی به صورت خلفی به سوی زائده قدامی پیشانی بود. در نمای شکمی جمجمه از قدام به خلف استخوان¬های پیش¬فکی، فک بالا، کامی، گونه¬ای، رجلی، پروانه، بخش¬های صماخی و صدفی استخوان گیجگاه و بخش قاعده¬ای پس¬سری قرار گرفته بودند. از جمله نکات مهم در این نما، وجود سوراخ بزرگی در سخت کام بود که به نظر می رسد جانشین سوراخ کامی خلفی باشد. نکته مهم در نمای جانبی ساختارهای تشکیل دهنده کمان گونه¬ای بودند که بر خلاف معمول دام¬های اهلی از 3 استخوان از جمله زائده¬ی گونه¬ای استخوان ماکسیلا درست شده بود. در نمای پشتی مانند بیشتر پستانداران، از استخوان پس¬سری درست شده بود. سوراخ مگنوم به نظر بسیار بزرگ می¬آمد. جمجمه¬ی خارپشت گوش دراز از نظر مورفولوژیک، تفاوت چندانی با سایر خارپشتان ندارد. از لحاظ مورفومتریک اندازه¬های به دست آمده ابعاد کوچک¬تری را نسبت به خارپشت¬های اروپایی نشان می¬دهند؛ که می تواند در مطالعات استئوآرکولوژیک به کار گرفته شود. از لحاظ رادیولوژیک چنین می توان نتیجه¬گیری کرد که: از نماهای مختف جمجمه، به کمک فیلم¬های با حساسیت بالا از قبیل فیلم ماموگرافی و تحت شرایط بیهوشی عمومی، می¬توان تصاویر رادیوگرافی مناسبی از ناحیه جمجمه¬ی خارپشت تهیه کرد.